اهداف: استرس اکسیداتیو در شروع و پیشرفت بیماری دیابت نقش بسیار مهمی دارد. با توجه به خواص آنتی­اکسیدانی و ضددیابتی گیاه چرخه، هدف این مطالعه تعیین اثر عصاره آبی گیاه چرخه بر آسیب اکسیداتیو DNA و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانی بافت بیضه موش­های صحرایی دیابتی بود.

مواد و روش­ها: در این مطالعه تجربی، 32 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به­طور تصادفی به چهار گروه 8­تایی؛ شاهد سالم، شاهد دیابتی و گروه­های دیابتی تجربی تحت تیمار با عصاره آبی گیاه چرخه تقسیم شدند. دیابت در گروه­های شاهد دیابتی و دیابتی تجربی، با یک­بار تزریق داخل‌صفاقی آلوکسان القا شد. عصاره آبی گیاه چرخه (با غلظت­های 100 و 200میلی­گرم بر کیلوگرم) یک روز در میان به­مدت یک ماه به‌صورت داخل‌صفاقی به گروه­های دیابتی تجربی تزریق شد، ولی به گروه‌های شاهد فقط آب مقطر استریل تزریق شد. در پایان دوره، فعالیت آنزیم­های آنتی‌اکسیدانی، همچنین میزان 8-هیدروکسی‌داکسی­گوانوزین و مالون­دی­آلدئید در بافت بیضه مورد سنجش قرار گرفت. اطلاعات توسط نرم­افزار آماری SPSS 20 و آزمون‌های آنالیز واریانس یک‌طرفه و تعقیبی توکی تجزیه و تحلیل شدند.

یافته­ها: فعالیت بافتی آنزیم­های آنتی­اکسیدانی سوپراکسیددیسموتاز، گلوتاتیون‌پراکسیداز و کاتالاز در گروه­های دیابتی تجربی تیمارشده با غلظت­های 100 و 200میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره آبی گیاه چرخه به­صورت وابسته به دوز در مقایسه با گروه شاهد دیابتی به­طور معنی­داری افزایش و میزان 8-هیدروکسی‌داکسی­گوانوزین و مالون‌دی­آلدئید به­طور معنی­داری کاهش یافت (05/0p<).

نتیجه­گیری: تجویز وابسته به دوز عصاره آبی گیاه چرخه باعث افزایش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و کاهش پراکسیداسیون لیپیدی و آسیب اکسیداتیو DNA در بافت بیضه موش­های صحرایی دیابتی می‌شود.