مقدمه

در سال‌های اخیر، تحولات جمعیت‌شناختی چشمگیری در دنیا رخ داده است. یکی از مهم‌ترین این تغییرات، کاهش بی‌سابقه نرخ باروری در بسیاری از کشور‌های توسعه‌یافته و در حال توسعه بوده است [1]. باروری نقش عمده‌ای در دگرگونی کمی و کیفی جمعیت هر کشور دارد [2]. کاهش نرخ باروری در ابتدا از اروپا آغاز شد، هم‌اکنون این کاهش در آسیا، به‌ویژه آسیای شرقی و جنوب شرقی مشاهده می‌شود [3]. به‌موازات این تحولات، کشور ایران نیز تغییرات گسترده‌ای را تجربه کرده است؛ نتایج آمارهای موجود در ایران نشان می‌دهد میزان باروری کل ازحدود 7/7 فرزند برای هر زن در سال 1345 به 2/17 در سال1379، 1/8 در سال 1385 و 1/6 در سال 1390 رسیده است [2، 4] با توجه به اینکه نرخ باروری کلی در حد جایگزینی جمعیت 2/1 است و در حال حاضر جمعیت ایران باروری زیر سطح جایگزینی را تجربه می‌کند [5].

 امروزه، طرز تلقی و تمایل خانواده‌های ایرانی نسبت به فرزندآوری تغییر کرده است [6]. از اثرات نامطلوب پدیده تک‌فرزندی، به هم خوردن توازن و تعادل نسلی است. شناسایی خانواده‌های تک‌فرزند از نکات مهم در برنامه‌ریزی و مداخلات مرتبط با جمعیت است [7]. مرور مطالعات مرتبط با کاهش باروری در ایران نشان می‌دهد کاهش باروری در دهه‌های اخیر پیوند نزدیکی با عوامل ساختاری و نوسازی، تحولات خانواده، تغییر ارزش فرزند، تغییر الگوهای فرزندآوری، تولید و گسترش برنامه‌های تنظیم خانواده، بهبود موقعیت زنان و افزایش استقلال زنان، عوامل اقتصادی، ویژگی‌های فردی مانند سن، پیشرفت تحصیلی و غیره داشته است [8]. یکی از کارآمدترین تئوری‌های آموزش سلامت در قصد باروری تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده است [9]. طبق این تئوری مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده رفتار شخص، قصد رفتاری است و بعد از آن ترکیبی از نگرش نسبت به انجام رفتار، هنجارهای انتزاعی و کنترل رفتاری درک‌شده می‌توانند به انجام یک رفتار منجر ‌شوند. 

نگرش نسبت به رفتار

 نگرش یعنی ارزشیابی منفی یا مثبت شخصی در مورد انجام یک رفتار، به عبارت دیگر وقتی فردی رفتاری را می‌خواهد انجام دهد ابتدا نتیجه کار را ارزشیابی می‌کند و سپس قصد می‌کند و رفتاری را انجام می‌دهد.

هنجارهای انتزاعی یا فشارهای اجتماعی

 بر این مبنا استوار است که افراد تحت تأثیر اشخاص مختلفی در جامعه نظیر پدر، مادر، همسر، رهبران مذهبی، فامیل، کارکنان بهداشتی و غیره قرار گرفته و بر اثر نفوذ یا فشار آن‌ها رفتاری را انجام داده یا انجام نمی‌دهند؛ درحقیقت فرد قصد خود را بر مبنای خواسته دیگران استوار می‌کند. 

کنترل رفتاری درک‌شده

 نشان می‌دهد که تا چه اندازه یک فرد احساس می‌کند انجام یا عدم انجام رفتار تحت کنترل ارادی خودش قرار دارد. اگر فرد عقیده داشته باشد که منابع یا فرصت‌های انجام رفتاری را ندارد، احتمالاً قصد قوی برای انجام رفتار نخواهد داشت [10]. 

مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر قصد باروری زنان تک‌فرزند به علت اهمیت باروری در ایران و لزوم شناسایی فاکتورهای مؤثر بر آن انجام گرفت.

مواد و روش‌ها

پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله‌ای است که روی صد نفر از زنان همسردار تک‌فرزند از بین چهار مرکز سلامت جامعه شهری گناباد با جمعیت حدود 45 هزار نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای در دو مرکز بهداشتی‌درمانی شهر گناباد انجام شد. پس از تهیه فهرست خانم‌های تک‌فرزند هر مرکز، آزمودنی‌ها با استفاده از روش بلوک تصادفی متعادل در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه پنجاه نفر) قرار گرفتند (تصویر شماره 1).



بر اساس جست‌وجوهای گسترده اینترنتی در منابع مختلف، از بین مطالعات داخل و خارج از کشور، مشابه‌ترین و جدیدترین مطالعه انتخاب شد. با توجه به اینکه مطالعه مداخله‌ای مشابهی در جست‌و‌جویی نسبتاً وسیع یافت نشد، برای محاسبه حجم نمونه از یک مطالعه غیرمداخله‌ای استفاده شد. بر اساس بررسی‌های به‌عمل‌آمده توسط محققین و دریافت مشاوره تخصصی از افراد صاحب‌نظر در حوزه ترویج باروری، اگر فرض را بر این بگیریم که مداخله‌ای بتواند عدم تمایل به فرزندآوری را به حدود 50 درصد کاهش دهد، می‌تواند مداخله‌ای مؤثر در نظر گرفته شود؛ بنابراین با توجه به نتایج مطالعه حسینی و همکاران [6] که نشان داد حدود 70 درصد پاسخگویان تمایلی به داشتن فرزند بعدی نداشتند، با فرض اینکه مداخله حاضر بتواند این مقدار را به 40 درصد کاهش دهد، با استفاده از فرمول شماره 1، حجم نمونه مورد‌نظر در هر گروه 43 نفر برآورد شد. به منظور کنترل مشکلات احتمالی در فرایند اجرای مداخله، گردآوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها، حجم نمونه در هر گروه 50 نفر در نظر گرفته شد.

ملاک‌های ورود به مطالعه شامل این موارد بود: شرکت‌‌کنندگان منعی برای بارداری نداشته باشند، دارای سواد خواندن و نوشتن باشند، در سن باروری باشند، باردار نباشند، دارای فرزند یک سال و بالاتر باشند. در مورد اهداف مطالعه و محرمانه بودن اطلاعات، توضیحات لازم به گروه هدف داده شد و به آن‌ها اعلام شد در صورت نارضایتی و عدم تمایل به همکاری می‌توانند از برنامه خارج شده و انصراف خود را اعلام کنند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش‌نامه محقق‌ساخته و دارای دو بخش بود؛ بخش اول شامل اطلاعات جمعیت‌شناختی (سن، سطح تحصیلات، شغل، سن همسر، سطح تحصیلات همسر، شغل همسر، وضعیت اقتصادی، سن فرزند، سابقه سقط، سابقه مرده‌زایی) و بخش دوم شامل سازه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده (نگرش= هشت سؤال، هنجارهای انتزاعی= هفت سؤال، کنترل ‌رفتار درک‌شده= هفت سؤال، قصدرفتاری= پنج سؤال) بود. 

سؤالات بر اساس مقیاس لیکرت پنج‌گزینه‌ای (کاملاً موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم، کاملاً مخالفم) رتبه‌بندی شده است که از 1 تا 5 نمره گذاری شد. در صورت توافق کامل (کاملاً موافقم) نمره 5 و در صورت عدم توافق(کاملاً مخالفم) نمره 1 به سؤال مربوطه تعلق می‌گرفت. برای بررسی روایی محتوا به شکل کمی از دو شاخص نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده شد. برای تعیین CVR از 11 نفر از متخصصین آموزش بهداشت، بهداشت مادر و کودک و اپیدمیولوژی درخواست شد سؤالات طراحی‌شده هر آیتم را بر اساس طیف سه قسمتی (ضروری است، مفید است ولی ضروری نیست ، ضرورتی ندارد) بررسی کنند. بر اساس جدول لاوشه برای تعیین حداقل ارزش شاخص نسبت روایی محتوا سؤالاتی که میزان عددی CVR آن‌ها بر اساس ارزشیابی 11 متخصص از 0/59 بالاتر بود مورد پذیرش قرار گرفت [11]. 

هیرکاس و همکاران نمره 0/79 و بالاتر را برای پذیرش آیتم‌ها بر اساس نمره CVI توصیه کرده‌اند [12]. برای تعیین پایایی پرسش‌نامه از دو شیوه تعیین همسانی درونی و ثبات، استفاده شد. برای سنجش همسانی درونی پرسش‌نامه از ضریب آلفای کرونباخ (0/96) و برای ثبات پرسش‌نامه از روش آزمون بازآزمون (فاصله زمانی دو هفته] و محاسبه ضریب هبستگی درون‌خوشه‌ای استفاده شد (0/94) [11]. 

پس از تأیید روایی و پایایی پرسش‌نامه، مداخله آموزشی برای گروه آزمون شامل سه جلسه 60-45 دقیقه‌ای به صورت سخنرانی، بحث گروهی، فیلم آموزشی و ارائه پمفلت و کتاب آموزشی) با تمرکز بر سازه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده در خصوص فرزند، اهمیت و جایگاه فرزند از منظر دین مبین اسلام و آیات قرآن، فواید فرزند، معایب تک‌فرزندی و راهکارهای مقابله با مشکلات مربوط به فرزند برگزار شد. پرسش‌نامه یک ماه بعد از مداخله آموزشی مجدداً توسط دو گروه تکمیل شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری‌شده از نرم‌افزار SPSS نسخه 20 استفاده شد. در ابتدا توسط آزمون کولموگروف اسمیرنف نرمال بودن داده‌ها مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از آزمون‌های آماری تی زوجی و تی مستقل و کای‌دو در سطح معنی‌داری کمتر از 5 درصد تجزیه و تحلیل صورت گرفت.

یافته‌ها

بر اساس نتایج جدول شماره 1 میانگین سنی شرکت‌کنندگان پژوهش5/1‌±‌28/84 و میانگین سنوات تحصیلی آن‌ها 2/98±12/54 بود. میانگین سنی همسر شرکت‌کنندگان 5/95±33/29 و میانگین سنوات تحصیل همسر آن‌ها 3/38± 11/47 بود.


 

همچنین بر اساس نتایج جدول شماره 2، اختلاف آماری معنی‌داری از نظر ویژگی‌های جمعین‌شناختی از قبیل، سطح تحصیلات، اشتغال و غیره بین دو گروه آزمایش وکنترل قبل از مداخله وجود نداشت.

بر اساس نتایج جدول‌های شماره 3 و 4 در رابطه با پیش‌بینی رفتار بر اساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده، در مورد استفاده از رگرسیون و نحوه بررسی پیش‌فرض‌های آن از آزمون‌های تی مستقل، تی زوجی و آزمون کای‌دو در سطح معنی‌داری 0/05 و همبستگی پیرسون و اسپیرمن در سطح معنی‌داری 0/01 جهت تجزیه و تحلیل استفاده شد و سپس رگرسیون خطی نشان داد که همه اجزای تئوری باهم 34/6 درصد قصد رفتاری را پیش‌بینی کردند. در این آزمون نگرش قدرت، پیشگویی بیشتری نسبت به سایر سازه‌ها دارد (0/316=B). 




 

بر اساس نتایج ضریب همبستگی پیرسون، هنجار انتزاعی بیشترین ارتباط و کنترل رفتار درک‌شده کمترین ارتباط را با قصد دارد.

بحث

این مطالعه با هدف تعیین تأثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر قصد باروری زنان همسردار تک‌فرزند انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد پس از اجرای مداخله آموزشی میانگین نمره سازه‌های نگرش، کنترل رفتاری درک‌شده و قصد رفتاری در گروه آزمایش به طور معنی‌داری بیش از گروه کنترل است، در حالی که در سازه هنجار انتزاعی بین میانگین نمره دو گروه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد.

در زمینه باروری مطالعات زیادی به صورت مقطعی پیمایشی انجام شده است[3، 4، 6، 7] و تأثیر نگرش بر قصد باروری در مطالعات متعددی گزارش شده است. نتایج مطالعه دانیلاک و همکاران که پژوهشی مداخله‌ای برای سنجش تأثیر آموزش باروری به صورت آنلاین، روی 199 نفر زن و مرد بدون فرزند در سنین 35-18‌سالگی انجام دادند نشان‌دهنده افزایش نگرش افراد بعد از آموزش بود [13] که با مطالعه حاضر هم‌خوانی دارد 

نتایج مطالعه حاضر نشان‌دهنده افزایش معنی‌دار نمره نگرش زنان گروه آزمایش به قصد باروری، پس از اتمام برنامه آموزشی است که با مطالعات مشابه انجام‌گرفته در زمینه آموزش بر اساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده مانند مطالعه حسینی [14] و احمدی [15] هم‌خوانی دارد. در این مطالعه کنترل رفتاری درک‌شده بعد از مداخله، افزایش معنی‌داری در گروه آزمایش پیدا کرد که با نتایج مطالعه قیسوندی [16] و مطالعه جلمبادانی [17] هم‌خوانی دارد، ولی با مطالعه دلشاد و همکاران [10] هم‌خوانی ندارد که ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻘﺶ رﻓﺘﺎری ﺳﺎیﺮ اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮاده در ﺗﻤﺎﺷﺎی ﺗﻠﻮیﺰیـﻮن اﺳﺖ.

همچنین نتایج مقایسه میانگین نمره سازه قصد رفتاری، اختلاف معنی‌داری بعد از مداخله آموزشی در دو گروه آزمایش و کنترل نشان داد. نتایج در این خصوص با نتایج حاصل از مطالعه ویلیامسون که نشان داد، دادن آگاهی به افراد در زمینه باروری بر قصد باروری آن‌ها تأثیر گذار بوده است [18] و با نتایج مطالعات یکانی‌نژاد که نشان داد مداخله آموزشی بر اساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر قصد رفتاری تأثیر داشت و باعث افزایش معنی‌دار میانگین قصد رفتاری در گروه آزمایش شد [19] هم‌خوانی دارد، ولی با یافته‌های حاصل از مطالعه احمدی که تأثیر آموزش را بر اساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر عملکرد شیردهی زنان نخست‌زا مورد ارزیابی قرار داده بود هم‌خوانی ندارد [15]. 

در مطالعه حاضر تفاوت معنی‌داری در میانگین نمره هنجار انتزاعی قبل و بعد از مداخله آموزشی در گروه آزمایش مشاهده نشد که با نتایج مطالعه سرگزی [20] و مطالعه جلمبادانی [17] مبنی بر اینکه بعد از برنامه آموزشی هنجار انتزاعی در گروه مداخله نسبت به قبل از برنامه آموزشی تغییر نیافت، هم‌خوانی دارد، ولی با مطالعه شهرکی ثانوی که نشان داد نمره هنجار انتزاعی در گروه تحت آموزش بعد از مداخله آموزشی افزایش یافت [21] هم‌خوانی ندارد.

 احتمال می‌رود تأثیر این سازه بر رفتار به صورت غیرمستقیم با واسطه‌گری کنترل رفتاری درک‌شده و نگرش انجام شده باشد. با توجه به اینکه هنجارهای ذهنی فرد متأثر از افراد مهم و کلیدی در زندگی وی اوست و در این مطالعه در خصوص آموزش افراد کلیدی اقدامی صورت نگرفت، این موضوع می‌تواند دلیل عدم تغییر معنی‌دار درگروه آزمایش باشد. در این مطالعه سازه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده فقط 6/34 درصد قصد رفتاری را پیشگویی می‌کنند، همچنین از بین سازه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده سازه نگرش دارای قدرت پیشگویی‌کنندگی بیشتری بود که با نتایج مطالعه‌ای که بر قصد استفاده از آموزش الکترونیکی در بین اعضای هیئت‌علمی بر اساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده [22]، مطالعه بیلاری و همکاران [23]، مطالعه آشوغ [24] و مطالعه باقیانی مقدم [25] هم‌خوانی دارد، ولی با نتایج مهری در استفاده از کمربند ایمنی بر اساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده [26] و یافته‌های حاصل از مطالعه دامرموس با عنوان تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده و تحقق باروری هم‌خوانی ندارد [27]. یکی از دلایلی که نگرش به عنوان پیشگویی‌کننده قصد باروری در این مطالعه بوده است، می‌تواند به این دلیل باشد که افراد به این باور رسیده باشند که فرزند باعث تسهیل یا تسریع در دست‌یابی به شرایط مطلوب آن‌ها می‌شود و این امر باعث می‌شود که نگرش مثبتی در فرد نسبت به فرزندآوری ایجاد شود؛ بنابراین باید نگرش به عنوان یک ساختار مهم در مداخلات آموزشی و اقدامات مرتبط با ارتقای قصد زنان برای باروری، در نظر گرفته شود. 

نتیجه‌گیری

با توجه به سیاست‌های جمعیتی کشور و نظر به یافته‌های مطالعه حاضر، انجام مداخلات آموزشی بر اساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده و ارائه اطلاعات مورد‌نیاز به زنان همسردار تک‌فرزند می‌تواند بر قصد باروری آن‌ها تأثیرگذار باشد. به نظر می‌رسد اجرای چنین مداخلاتی می‌تواند در تصمیم‌گیری آگاهانه خانواده‌ها برای فرزند‌آوری مؤثر باشد. از طرفی استفاده از مدل‌ها و چارچوب‌های تئوریک در طراحی این‌گونه مداخلات آموزشی می‌تواند باعث افزایش اثربخشی آن‌ها شود. شاید بتوان گفت با ایجاد نگرش و هنجارهای ذهنی مطلوب و کنترل رفتاری درک‌شده بالاتر می‌توان قصد انجام دادن رفتار توسط فرد را بیشتر کرد؛ بنابراین محققین به‌کارگیری این مدل را در برنامه‌های آموزشی مرتبط با سیاست رشد جمعیتی و طراحی مداخلاتی برای تشویق زوجین به فرزندآوری، پیشنهاد می‌کنند.

پژوهش حاضر مانند هر مطالعه دیگری دارای نقاط قوت و محدودیتی بود. انجام مطالعه مبتنی بر جامعه، استفاده از مدل آموزش سلامت در مداخله آموزشی و نحوه نمونه‌گیری، تخصیص و پیگیری آزمودنی‌ها را می‌توان به عنوان نقاط قوت این مطالعه ذکر کرد. از محدودیت‌های این مطالعه این بود که در این مطالعه در آموزش افراد کلیدی مانند پدر و مادر، همسر و دوستان، مداخله‌ای انجام نشد. به همین دلیل و برای رفع این نقیصه، پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی مداخلات لازم روی گروه‌های تأثیرگذار بر قصد باروری زنان، به عمل آید. نتایج مطالعه حاضر می‌تواند مورد استفاده سیاست‌گذاران حوزه سلامت باروری قرار گیرد. ضمن اینکه نتایج این مطالعه زمینه را برای تحقیقات آتی و مطالعات بیشتر در به‌کارگیری سایر الگوها و نظریه‌های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در زمینه رفتارهای باروری فراهم می‌کند.

ملاحظات اخلاقی

پیروی از اصول اخلاق پژوهش

مجوز اخلاقی این مقاله توسط کمیته اخلاق پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی گناباد صادر شده است.

حامی مالی

حمایت مالی این پژوهش توسط معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم‌پزشکی گناباد صورت گرفته است. این مطالعه حاصل پایان‌نامه دوره کارشناسی‌ارشد معصومه اسمعیل‌زاده در رشته آموزش بهداشت است که با شماره REC 1393 130 ،GMU در معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم‌پزشکی گناباد به ثبت رسیده است. 

مشارکت نویسندگان

تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت داشته‌اند.

تعارض منافع

بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی

محققان از تمامی عزیزانی که در این پژوهش ما را یاری کردند اعم از تمامی زنان شرکت‌کننده در مطالعه، مسئولین و پرسنل مراکز سلامت جامعه از جمله مرکز سلامت جامعه شماره 3 شهری و مرکز سلامت جامعه شهید فیاض‌بخش شهر گناباد کمال تشکر و امتنان را دارند.

References

1.Kaboudi M, Ramezankhani A, Manouchehri H, Hajizadeh E, Haghi M. [The decision-making process of childbearing: A qualitative study (Persian)]. Journal of the Iranian Institute for Health Sciences Research. 2013; 12(5):505-15. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=326182

2.Khadivzadeh T, Arghavani E, Shakeri M. [Attitude toward governmental incentives on childbearing and its relationship with fertility preferences in couples attending premarital counseling clinic in health centers in Mashhad (Persian)]. Journal of University of Medical Sciences 2015; 24(120):1-13.
https://www.researchgate.net/publication/281887101_Attitude_toward_governmental_incentives_on_childbearing_and
_its_relationship_with_fertility_preferences_in_couples_attending_premarital_counseling_clinic_in_health_centers_in_mashhad

3.Adibi Sedeh M, Arjmand Siahpoush E, Darvishzadeh Z. [The Investigation of Fertility Increase and Effective Factors on it among the Kord Clan in Andimeshk (Persian)]. Journal of Iranian Social Development Studies. 2012;4(1):81-94. http://jisds.srbiau.ac.ir/article_1916.html

4.Khadivzadeh T, Arghavani E, SHakeri M. [Determination association childbearing motivations with fertility preferences (Persian)]. Journal of Obstetrics and Gynecology University of Medical Sciences Mashhad. 2014; 17(114):8-18.
http://ijogi.mums.ac.ir/article_3414_afc52df01610ce305f6c756f27669800.pdf

5.Hosseini G, Hosseini H. [Comparing determinants of fertility behaviour among kurdish women living in rural areas of Ravansar and Gilangharb cities (Persian)]. Journal of Kermanshah University of Medical Sciences. 2013; 17(5):316-24. https://www.semanticscholar.org/paper/Comparing-determinants-of-fertility-behaviour-among-Hosseini-Hosseini/edea30a512f040e564a00210596d3fe8a7094339

6.Hosseini H, Begi B. [Determinants of economic, social, cultural and demographic tendencies of childbearing women in Hamedan (Persian)]. Monthly Journal of Kermanshah University of Medical Sciences. 2014; 18(1):35-43. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=223973

7.Keshavarz Mozafari H, Sharifirad G. [An Investigation on socio-demographic factors influencing on fertility rate in Shahreza (Persian)]. Journal of Health System Research. 2014; 10(1):66-76. https://www.magiran.com/paper/1278987/?lang=en

8.Modiri F, Ghazi Tabatabai M. The effect of quality of marital life on intention of childbearing. Sociology of Social Institutions. 2018; 5(12):73-94. http://ensani.ir/file/download/article/1559370529-10069-12-3.pdf

9.Baghianimoghadam HM, Fattahi Ardakani M, Akhondi M, Mortazavizadeh MR. [Intention of colorectal cancer patientsfirst degree relatives to screening based on pblanned behavior theory (Persian)]. Journal of Faculty Health Yazd. 2011; 10(3-4):13-22. http://tbj.ssu.ac.ir/browse.php?a_id=1795&sid=1&slc_lang=en

10.Delshad Noghabi A, Darabi F, Moshki M. [The impact of education on the basis of the theory of planned behavior on the level and method of supervision of their parents on watching television by students (Persian)]. Journal of Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences. 2014; 1(4):7-17. http://jms.thums.ac.ir/article-1-58-fa.html

11.Hassanzadeh Rangi N, Allahyari T, Khosravi Y, Zaeri F, Saremi M. [Development of an occupational cognitive failure questionnaire: Evaluation validity and reliability (Persian)]. Journal of Iran Occupational Health. 2012; 9(1):29-40. http://ioh.iums.ac.ir/browse.php?a_id=708&sid=1&slc_lang=en

12.Hyrkäs K, Appelqvist-Schmidlechner K, Oksa L. Validating an instrument for clinical supervision using an expert panel. International Journal of Nursing Studies. 2003; 40(6):619-25. [DOI:10.1016/S0020-7489(03)00036-1]

13.Daniluk J, Koert E. Childless canadian men’s and women’s childbearing intentions, attitudes towards and willingness to use assisted human reproduction. Human Reproduction. 2012; 27(8):2405-12. [DOI:10.1093/humrep/des190] [PMID]

14.Hoseini Soorand A, Miri MR, Sharifzadeh G. [Effect of curriculum based on theory of planned behavior, on components of theory in patients with hypertension (Persian)]. Journal of Birjand University of Medical Sciences. 2015; 22(3):199-208. http://journal.bums.ac.ir/browse.php?a_id=1778&sid=1&slc_lang=en

15.Ahmadi M, Jahanara S, Moein B, Nasiri M. [Impact of educational program based on the theory of planned behavior on primiparous pregnant women’s knowledge and behaviors regarding breast feeding (Persian)]. Journal of health. 2014; 16(1-2):19-31. http://hcjournal.arums.ac.ir/browse.php?a_id=238&sid=1&slc_lang=en

16.Gheysvandi E, Eftekhar Ardebili H, Azam K, Azadbakht M, Babazadeh T, Fathizadeh S. [Effect of an educational intervention based on the theory of planned behavior on milk and dairy products consumption by girl-pupils (Persian)]. Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research. 2015; 13(2):45-54. https://sjsph.tums.ac.ir/browse.php?a_id=5265&sid=1&slc_lang=en

17.Jalambadani Z, Shojaei Zadeh D, Hoseini M, Sadeghi R. [The effect of education for iron consumption based on the theory of planned behavior in pregnant women in Mashhad (Persian)]. Journal of Clinical Nursing and Midwifery. 2015; 4(2):59-68. http://jcnm.skums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-241-1&slc_lang=en&sid=1 

18.Williamson LE, Lawson KL, Downe PJ, Pierson RA. Informed reproductive decision-making: The impact of providing fertility information on fertility knowledge and intentions to delay childbearing. Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada. 2014; 36(5):400-5. [DOI:10.1016/S1701-2163(15)30585-5]

19.Yekaninejad M, Akaberi A, Pakpour A. [Factors associated with physical activity in adolescents in qazvin: an application of the theory of planned behavior (Persian)]. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences. 2012; 4(3):449-56. [DOI:10.29252/jnkums.4.3.449]

20.Sargazi M, Mohseni M, Safarnavadh M, Iranpor A, MirZaee M, Jahane E. [Eeffect educational intervention based on the theory of planned behavior leads to early detection of breast cancer in women referred to health centers in Zahedan (Persian)]. Journal of Breast Diseases Iran. 2014; 7(2):32-45. http://ijbd.ir/browse.php?a_id=342&sid=1&slc_lang=en 

21.Shahraki Sanavi F, Navidian A, Rakhshani F, Ansari-Moghaddam A. [The effect of education on base the theory of planned behavior toward normal delivery in pregnant women with intention elective cesarean (Persian)]. Bimonthly Journal of Hormozgan University of Medical Sciences. 2014; 17(6):531-9. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=385574 

22.Bashirian S, Jalilian F, Barati M, Ghafari A. [A study on the predicting factors of intended e-learning among faculty members based on theory of planned behavior (Persian)]. Journal of Medical Education. 2014; 7(15):10-21. https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=407961

23.Billari FC, Philipov D, Testa MR. Attitudes, norms and perceived behavioural control: Explaining fertility intentions in Bulgaria. European Journal of Population. 2009; 25(4):439-65. [DOI:10.1007/s10680-009-9187-9]

24.Ashoogh M, Aghamolaei T, Ghanbarnejad A, Tajvar A. [Utilizing the theory of planned behavior to prediction the safety driving behaviors in truck drivers in Bandar Abbas (Persian)]. Iranian Journal of Health Education and Health Promotion. 2013; 1(3):5-14. http://journal.ihepsa.ir/browse.php?a_code=A-10-73-1&sid=1&slc_lang=en

25.Baghianimoghadam M, Gholianavval M, Karimi M, Kamalikhah T, RoohiMoghadam R. [Investigating the views of male students on using bicycles based on the theory of planned behavior in yazd university of medical sciences (Persian)]. Journal of Research Colledge Yazd. 2013; 13(4):83-94. https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=419280

26.Mehri A, Sedighi Somea Koochak Z. [Application and comparison of the theories of health belief model and planned behavior in determining the predictive factors associated with seat belt use among drivers in Sabzevar (Persian)]. Iranian Journal of Medical Education. 2012; 11(7):806-18. http://ijme.mui.ac.ir/browse.php?a_id=1318&sid=1&slc_lang=en

27.Dommermuth L, Klobas JE, Lappegård T. The theory of planned behavior and the realization of fertility intentions. Advances in Life Course Research. 2011; 16(1):42-53. [DOI:10.1016/j.alcr.2011.01.002]