اهداف: دیابت منبع استرس افراد مبتلا به این بیماری است. استرس ناشی از دیابت اثرات منفی روانی زیادی دارد. هدف این پژوهش تعیین نقش تیپ شخصیتی D در تاثیر استرس بر HbA1c و ترشح کورتیزول بود.

روش‌ها: در این مطالعه همبستگی که به‌صورت گذشته‌نگر طی سال‌های 1390 و 1391 در جامعه زنان مبتلا به دیابت نوع II عضو مرکز تحقیقات دیابت شهر یزد انجام شد، 80 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و پرسش‌نامه‌های مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس و تیپ شخصیتی D را تکمیل کردند. سپس با انجام آزمایش خون به‌صورت ناشتا تاثیر استرس و تیپ شخصیتی بر HbA1c و میزان کورتیزول سنجش شد. داده‌ها با نرم‌افزار آماری SPSS 18 و با آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: استرس با تیپ شخصیتی، کورتیزول و HbA1c؛ و تیپ شخصیتی با کورتیزول و HbA1c؛ و همچنین کورتیزول با HbA1c همبستگی معنی‌دار داشت. براساس نتایج تحلیل رگرسیون، عامل استرس به‌تنهایی (001/0=p) و به همراه تیپ شخصیتی (001/0=p) بر HbA1c تاثیر داشت. همچنین عامل استرس به‌تنهایی (002/0=p) و به همراه تیپ شخصیتی (001/0=p) بر میزان کورتیزول موثر بود. مقیاس استرس و تیپ شخصیتی، 312/0 واریانس HbA1c و 28/0 واریانس کورتیزول را تبیین کردند.

نتیجه‌گیری: استرس و تیپ شخصیتی با میزان کورتیزول سرم و HbA1c رابطه دارند و تیپ شخصیتی در جهت افزایش تاثیر استرس بر بیماران دیابتی عمل می‌کند.