اهداف: با توجه به عوارض فراوان داروهای ضددرد رایج، یافتن داروهای مسکن مناسب‌تر اهمیت دارد. در علف خنازیر ترکیبات ضدالتهابی مناسبی یافت می‌شوند. در این پژوهش اثر ضددردی داروی دیکلوفناک و عصاره اتانولی تهیه‌شده از بخش‌های هوایی علف خنازیر، در موش‌های صحرایی نر با مدل درد التهابی فرمالین بررسی شد.

روش‌ها: با استفاده از 48 سر موش صحرایی نر و به‌کارگیری مدل درد آزمون فرمالین، رفتار دردی با تزریق درون‌صفاقی غلظت‌های 25 و 50 و 100 و 200میلی‌گرم‌برکیلوگرم عصاره در 4 گروه تیمار با گروه‌های کنترل و دیکلوفناک بررسی شد. مشاهده رفتار درد هر 15 ثانیه و در کل به‌مدت 60 دقیقه پس از تزریق فرمالین انجام و اطلاعات به‌دست‌آمده برای هر موش به‌طور میانگین محاسبه شد. یافته‌های گروه‌های مختلف آزمون در هر دو مرحله حاد و مزمن به‌طور جداگانه با آزمون‌های آنالیز واریانس یک‌طرفه و توکی با استفاده از نرم‌افزار SPSS 15 تحلیل شد.

یافته‌ها: هر دو فاز حاد و مزمن درد ناشی از تزریق فرمالین در تمام گروه‌ها مشاهده شد. تجویز عصاره علف خنازیر با دوزهای 50 (05/0 p< )، 100 (01/0 p< ) و 200میلی‌گرم (001/0 p< ) در فاز حاد، علامت درد را نسبت به گروه کنترل کاهش داد. در فاز مزمن نیز تجویز عصاره در تمامی دوزهای مورد استفاده موجب کاهش معنی‌دار درد نسبت به گروه کنترل به ویژه در دقایق 40- 15 آزمون شد که این تفاوت در دوزهای 100 و 200 میلی‌گرم بیشتر بود.

نتیجه‌گیری: تزریق محیطی عصاره اتانولی علف خنازیر اثر ضددردی مرکزی و محیطی دارد.